Ev bahçelerinde sebze yetiştirmek için toprak, konumuzun başında anlattığımız şekilde hazırlanır. Dikkat edilecek en önemli nokta her yıl sebzelerin yerini değiştirmek, bir yıl önce bulundukları yere dikmemektir.
Bir kısım sebze doğrudan doğruya tohumdan üretilir, bir kısmı da özel yastıklarda fide olarak yetiştirilir, sonra oradan alınarak bahçeye dikilir.
Ev bahçelerinde yetiştirilebilecek başlıca sebzeler ve özellikleri şunlardır:
Patates:
ilkbaharı ılık, yaz yağışlı iklimde yetişir. Tohumluk yumrular 50-70 gr. olmalı, 20-30 cm. derine gömülmelidir. 3-4 hafta sonra filizler çıkar. Patates aralık-şubat arası dikilir. Toprak üstündeki kısmı kuruyunca kökteki yumrular çıkarılır.
Havuç:
Ilık iklimi sever, soğuğa, sıcağa dayanır. Tohum şubattan kasıma kadar ekilir. Toprak derin bellenmelidir.
Kereviz:
Ilık iklimi sever. Tohumları şubat – nisan arası atılır. Haziran, temmuzda fideler çıkar. Fideler 30 cm. arayla dikilmelidir.
Turp:
Fındık turpu, bayır turpu, kestane turpu gibi çeşitleri vardır. Toprak taze gübreyle gübrelenirse turp kök tutmaz, kök tutması için çürük gübre ister. Tohumlar ya sıra ile, ya serpme atılır. Fındık turpu her zaman, bayır turpu ise temmuzdan eylül sonuna kadar ekilir
Soğan:
Baş soğan isteniyorsa ekilecek arpacık soğanları delikleri 1 cm. olan bir kalburdan geçecek kadar küçük olmalıdır ve parlak renkli olmasına da dikkat etmelidir. Daha büyük olanlar baş tutmaz, ta ze yemek için kullanılır. Arpacıklar 4-5 cm. derinliğe, yassı tarafları dibe gelmek suretiyle, dikilir.
Sarımsak:
Üretilmesi çok zordur. Baş sarımsakların dişleri 3-4 cm. derinliğe 10 cm. arayla dikilir. 1-2 ay sonra çıkarılacak hale gelir.
Lahana:
Tohumlar şubattan mayıs sonuna kadar yastığa konur. Fideler 4-5 yapraklı olunca yere dikilir. İki yıllık ömürlüdür.
Maydanoz:
Ilık yerlerde bütün yıl» soğuk yerlerde sadece ilkbahar ve yaz aylarında yetişir. Serpme ekilir. Metre kareye 2 gr. tohum yeter. Yapraklı maydanozlar saplarından kesilir, kök maydanozlar çepinle çıkarılır.
Dereotu:
Yetiştirilmesi ve özellikleri maydanoz gibidir.
Nane:
Tohum, çelik ve köklü piçten üretilir. Bizde tohumdan yetiştirme yapılmaz. Nanenin köklü piçleri gölgelik bir yerde hazırlanan tavaya dikilmeli, sık sık sulanmalıdır.
Marul ve yeşil salata: Sonbahar ve ilkbaharda ekilir. Yastıklarda yeşeren fideler 3-4 yapraklı olunca dikilir. Göbeklenmesi için orta, hatta başa yakın taraflarından rafya ile bağlamalı, göbeklendikçe rafya yenilenmelidir.
Domates:
Fideden yetişir, çok çeşitleri vardır Dikildiği yer her yıl değiştirilmelidir. Çok su ister. Başlıca «yer domatesi», «sırık domatesi» olmak üzere iki çeşidi vardır. İyi mahsul almak için fidelere ikinci bir şaşırtma da yapılabilir. (Fideyi çıkarıp başka bir yere dikmeye «şaşırtma» denir ) Fidelerin dikim mevsimi bölgeye göre değişir. Genel olarak Akdeniz kesiminde 1 mart, İstanbul ve civarında 1 nisan, Ankara ve çevresinde nisan sonundan itibaren dikim başlar. Önceleri az su vermelidir. Bol su meyve görüldükten sonra verilir. Fideler 3 hafta sonra çapalanmak ister.
Patlıcan:
Çok çeşidi vardır. Tohumları şubatta yastığa ekilir. Fidenin toprağa dikme mevsimi domates gibidir. Bunun da fidesi şaşırtılırsa iyi olur. Patlıcan sık çapa ve budama ister. Bol şerbet vermelidir.
Biber:
Başlıca «sivri», «dolmalık» ve «çarliston» olmak üzere üç çeşidi vardır, Dikilme usulü ve mevsimi domates ve patlıcana benzer.
Kabak:
Çok çeşidi vardır. Sakız kabağı ılık yerlerde şubattan itibaren ekilir. 3-4 yapraklı olunca fideler şaşırtılarak ocaklara dikilir. Her ocakta bir fide olmalıdır. Mahsule yatıncaya kadar kabağa çok su verilmez, sonra bol su ister. Sararmış yapraklar koparılmalıdır.
Hıyar:
Maltepe, Langa, Çengelköy (Rus), acur gibi çeşitleri vardır. Bol gübre ister. Tohum ocaklara ekilir. Fideler 3-4 yapraklı olunca seyreltilir. Bir ocakta en çok iki fide bırakılmalıdır. 5-6 yapraklı olunca kökü doldurulmalı, dal vermeye başlayınca da «doruk alma» denen budama yapılmalıdır. (Uzayan kolların ucunu koparmaya «doruk alma» denir.) Bundan sonra bitki sağ ve sola yatırılır. İlk mahsul görülünce-ye kadar çok su verilmez, ondan sonra bol su ister. Su az olursa hıyar acılaşır.
Fasulye:
Başlıca çeşitleri çalı, ayşekadın, barbunya olmak üzere 6-7 çeşidi vardır. Doğrudan doğruya ocaklara ekilir. Ocaklar sıralı olmalıdır. Her ocağa 4-5 cm. derinliğe, 4-5 tohum ekilir. Ekim mevsimi iklime bağlıdır. Güneyde şubat, İstanbul’da mart sonu, doğuda mayıs sonudur. Bitkinin boyu 10-15 cm. olunca kökü doldurulur Erken su verilmez. Kol salmaya başlayınca sırık fasulyelerinin sırıkları dikilir.